Aanpakken! Doen, handen uit de mouwen, werken, handelen, acteren, ingrijpen; dat zijn de begrippen die we waarderen. Dat is pas ondernemend gedrag! Ledigheid is immers des duivels oorkussen. Zeker voor ondernemers geldt die overtuiging. Maar ook niét ingrijpen is belangrijk. Twee lessen van de procesindustrie over de economie van niets doen. En vervolgens prettig op vakantie!
Mensen zijn er op gericht om actie te ondernemen, om iets te doen. Dat zit in onze genen, letterlijk. Ons lichaam verlangt actie, en als die actie niet komt dan voelt het vervelend, lamlendig, onbevredigend. Het ondernemen van actie zit dus letterlijk bij ons ingebakken.
Aan actief bezig zijn en het ondernemen van actie verbinden we ook een hoge morele waarde. De uitspraak dat ledigheid des duivels oorkussen is, spreekt boekdelen. Van politici verlangen we dat ze zich actief opstellen. Niet voor niets wordt het woord “aanpakken” vaak gebruikt en als positief gevoeld.
Voorbeeld van de procesindustrie
We worden dus gedreven door actie: ingrijpen direct zodra het fout dreigt te gaan. Het liefst nog ingrijpen vóórdat het dreigt fout te gaan, de pro-actieve vorm.
Toch is niets doen ook belangrijk, regelmatig nog belangrijker dan actie ondernemen.
In de procesindustrie is men zich daar erg van bewust. Ingenieurs leren dat je een proces de tijd moet geven om te stabiliseren. Pas na enige tijd is het proces stabiel en kan je beoordelen of bijstelling noodzakelijk is.
Pas zodra een proces stabiel is functioneert het optimaal, en kan het maximale resultaat gehaald worden. Ingrijpen, dat wat we eigenlijk meteen zouden willen doen, gaat ten koste van het resultaat. Doen kost dan dus geld, in plaats dat het geld oplevert.
Beleid en management
Van politici verwachten we een actieve opstelling: aanpakken, en wel nu! Het kabinet heeft de afgelopen drie jaar veel veranderingen in gang gezet, en zorgt nu voor de implementatie. Geen nieuw beleid maar uitwerking. En meteen hoor je de kritiek: uitbollen, lamlendig en uitgeregeerd. Het in gang zetten van veranderingen wordt positiever gewaardeerd dan de implementatie van beleid.
In het onderwijs zijn veel voorbeelden te vinden van de negatieve gevolgen van te veel daadkracht. Denk hierbij aan de invoering van het competentiegericht onderwijs, rekenen en taal eerst wel, maar plotseling niet mee laten tellen bij de diplomering.
Heel veel docenten en managers hebben aan den lijve ondervonden tot welke negatieve gevolgen dat heeft geleid: veel geld, inzet en betrokkenheid is weggegooid als negatief resultaat van overtrokken daadkracht.
Onderhoud
De tweede les die we kunnen leren van de procesindustrie is de manier waarop onderhoud wordt gepleegd. De boel gecontroleerd uitschakelen, de apparatuur controleren en repareren, resultaten analyseren, mogelijkheden tot verbeteringen opzoeken en vervolgens het proces beheerst opstarten. In de procesindustrie gebeurt dit gepland en volgens duidelijke afspraken.
Voor ons als werknemers en ondernemers gelden deze zorgvuldige stappen om onderhoud te plegen gek genoeg niet. In tegendeel zelfs. We werken meer uren op een dag, ook in het weekend. Terwijl we bezig zijn verzenden en ontvangen we SMS-jes, mails en apps. We krijgen steeds meer prikkels die vragen om actie. Van de vakanties worden, bij veel scholen, dagen van de vakantie afgesnoept.
Deze voorbeelden komen uit de procesindustrie. Maar ook elke religie heeft nagedacht over de economie van nietsdoen. Niet voor niets bestaat de zondag en bijvoorbeeld de sabbat als dag waarop niet gewerkt wordt. Er is dus weinig nieuws onder de zon.
Maar we dreigen het wel te vergeten.
Daarom is het tijd voor harde actie!
De vakantie breekt aan, tijd om àctief niéts te doen.
Ik wens je fijne vakantie!
