De nieuwe generatie komt er aan: de ondernemende generatie. Na de generatie X, de generatie Y en de generatie Einstein valt de buurt nu toe aan de groep jongeren geboren rond het jaar 2000. Ondernemend gedrag en 21th century skills typeert deze generatie. Omdat ze op zoek zijn naar nieuwe mogelijkheden, maar ook omdat het moet. Het is aan het onderwijs om hen daarop voor te bereiden.
<
Om de pakweg 10 jaar wordt een nieuwe naam bedacht voor de generatie van “nu”. Wie kent nog de generatie X, en die X stond vaak voor “niks”. Daarna volgde de generatie Y. Deze wat anonieme en volgens velen verwende generatie werd razend snel opgevolgd door de generatie Einstein, de generatie die opgroeide met (toenmalige) nieuwe media.
En nu is het de ondernemende generatie. Voor deze generatie van pakweg 15 tot 20 jaar oud zijn het inmiddels volwassener internet en de sociale media vanzelfsprekend. Maar zij ervaren ook de maatschappelijke en economische gevolgen ervan. De positieve gevolgen, maar ook de negatieve gevolgen. Hoe vinden zij hierin hun weg?
Op zoek naar nieuwe mogelijkheden
De vanzelfsprekende zoektocht naar nieuwe mogelijkheden die elke generatie kent wordt anno 2015 versterkt door twee belangrijke ontwikkelingen. Het wegvallen van grenzen, zowel van landsgrenzen als van economische grenzen, vergroot de reikwijdte van nieuwe ontwikkelingen. Er zijn meer contacten mogelijk, ook internationaal. En het publiek, het gehoor ofwel de markt is groter.
De snelle technologische ontwikkelingen maken steeds meer mogelijk, wat voorheen onmogelijk was. Daarbij gaat het niet alleen om informatietechnologie. Het gaat vooral om de implementatie van die technologie in organisaties en bedrijfsprocessen. De mogelijkheden van 3-D printen versterken dit proces. Vanuit technologisch perspectief ervaren we nu misschien wel de derde industriële revolutie.
Voor wie wil en wie kan biedt dit volop ondernemende kansen.
Omdat het moet
Niet alles is goud wat er blinkt. De snelle technologische ontwikkelingen hebben ook een paar grote schaduwkanten. De implementatie van de nieuwe technologieën maakt veel huidige werkgelegenheid overbodig. Natuurlijk leidt het ook tot nieuwe werkgelegenheid, maar die is vaak óf voor hoog geschoolden, óf voor laaggeschoolden. De middengroepen krijgen daardoor te maken met (veel) minder werkgelegenheid. Onze economie krijgt een wespentaille.
De overheid treedt terug, de verzorgingsstaat wordt afgebouwd, ondernemend gedrag wordt maatschappelijk steeds belangrijker gevonden. Mensen worden aangesproken op eigen verantwoordelijkheid. Dit klinkt leuk, mits je die verantwoordelijkheid kunt dragen. Wie dat niet kan, vanwege zijn gebrek aan vaardigheden of omdat de omstandigheden tegen zitten, ervaart ook de nadelen.
Onderwijs: bied de balans
Niet iedereen kan ondernemer worden, en dat hoeft ook niet. Ook in de toekomst bestaat er behoefte aan personeel in loondienst, op flexibele basis of in vaste dienst. Opvallend is dat in Duitsland in 2015 het aantal contracten in vaste dienst flink is toegenomen. De trend naar flexibilisering lijkt te kenteren.
Om in deze snelle verandering je eigen weg te kunnen vinden is ondernemend gedrag wel essentieel! Ook als medewerker in loondienst is het belangrijk om ondernemend gedrag te vertonen. Zowel ondernemers als ondernemende medewerkers maken onderdeel uit van de ondernemende generatie.
En hier ligt de taak voor het onderwijs om de ondernemende generatie wegwijs te maken op gebied van ondernemend gedrag. Daarbij gaat het niet om alle leerlingen en studenten bedrijfjes te laten opzetten.
Het gaat er wel om hen inzicht te laten ontwikkelen in hun eigen vaardigheden, om hen te laten proeven van de verschillende mogelijkheden, en om hen te helpen daarbij keuzes te maken. Het versterken van de vaardigheden om invloed uit te oefenen op werkzaamheden en het verwezenlijken van persoonlijke ambities. Dat leidt tot een realistische balans tussen persoonlijke mogelijkheden, ambities en kansen.
Hallo Gerard,
Interessant stuk! Alleen wat ik wat wee als ik lees dat de opleidingen van nu zich vooral moeten gaan richten op de 21 th century skills! Volgens mij weet niemand nog wat ze exact inhouden! Of gaat het om de zogenaamde competenties? Helaas is competentiegericht onderwijs op zijn retour. Wat nu?
Think Japanese! Ik weet nog dat Japan in managementland als het grote voorbeeld gold, begin 90-er jaren. Sommige auteurs plaatsen wel een voetnoot inzake het cultuurverschil, niet 1 op 1 overnemen, maar de basisgedachten wel. Enkele jaren daarna was de Japan-hype over….
Persoonlijk vind ik 21th century skills een modieuze verzamelnaam, maar van de andere kant ben ik het geheel met Gerard eens. Het is niet toevallig dat het MBO vanaf 2016-2017 ondernemend gedrag en ondernemerschap als vaste element in het programma moet aanbieden. Wat mij betreft zou dat ook voor HBO en Universitair moeten gelden. Beroepskennis is nu nog teveel gericht op vakgebieden, te weinig op het werken in de praktijk. Hoe vaak heb ik gehoord van studenten dat de praktijk heel anders was dan de inhoud van de vakken die zij op school kregen. Soms keken ze meewarig terug op de vele modellen en theorieën die zij moesten kennen. Daarmee werken de meeste bedrijven niet in het MBK, was hun commentaar. Leuk dat we het weten, maar we hebben er niks aan.
Wat ondernemen betreft: vele scholen hebben inderdaad het studentbedrijf in hun lesprogramma opgenomen. Ik hoop dat daarbij de studenten niet wordt geleerd om te ondernemen. Dat kan namelijk niet in een onderwijssetting. Toen ik de mensen van de Radboud Universiteit hiermee confronteerde (ik ben extern begeleider geweest van een Radboud student company die als tweede in de landelijke finale is geëindigd), zag ik dat zij daarover moesten nadenken. Volgens mij is het enige (wat al heel wat is!) dat met het didactisch instrument van het studentbedrijf kan worden bereikt is dat student leren wat is om een potentieel succesvol bedrijf op te zetten.
In feite gaat het dus om ondernemend gedrag, in de vorm gegoten van een startend bedrijf. Er zijn ook andere vormen mogelijk, wellicht beter geschikt voor bepaalde scholen.
Ik kan Gerard/DWvdO) van harte aanbevelen aan alle scholen die met het vraagstuk worstelen hoe ondernemend gedrag in het lessenprogramma een plaats moet krijgen!