Na een aarzelend begin komt de platformeconomie op stoom. Eén op de acht Nederlanders heeft wel eens geprobeerd geld te verdienen via een platform. En maar liefst 18% van de Nederlanders probeert werk te vinden via een platform. En deze getallen groeien. Welke kansen biedt de platform-economie het onderwijs?
Platformeconomie. Het woord wordt steeds vaker gebruikt, maar wat wordt er eigenlijk mee bedoeld? Onder de platformeconomie wordt verstaan: alle economische activiteiten van aanbieders en kopers die ondersteund worden door een digitaal platform. Marktplaats, Amazon en AirB&B zijn daarvan enkele voorbeelden.
Soorten platforms
De verschillende platforms zijn onder te verdelen in drie categorieën:
- verkoop,
- verhuur of “delen”, en
- diensten of werk.
De fijnproevers gaan nog een stapje verder met onderverdelen, in gecentraliseerd en niet-gecentraliseerd. Gecentraliseerd betekent dat er één aanbieder van producten is. Amazon, Bol en Coolblue zijn daar voorbeelden van. Gedecentraliseerd betekent dat er meerdere aanbieders zijn, zoals Marktplaats of Thuisbezorgd.
Diensten en werk
De grootste groei van de platforms is die op het gebied van diensten en werk. 2,2 Miljoen Nederlanders hebben ooit geprobeerd werk te krijgen via een platform. 360.000 Nederlanders zeggen minstens één maal per week betaald werk te krijgen via een platform. Velen verwerven op deze manier inmiddels hun hoofdinkomen.
Langzaam nemen platforms de rol over van de traditionele werkgever. Maar de verschillen zijn evident: flexibiliteit is noodzakelijk en er is geen zekerheid. Vóór de crisis van 2008 was er een groep mensen die bewust koos voor flexibel werken, vanuit de overtuiging dat zij ongebonden wilden zijn en dat zij beslist weer aan opdrachten zouden komen. Meestal waren dit mensen met een hogere opleiding.
Anno 2016 is er een steeds grotere groep die alleen nog flexibel werk kan krijgen zonder zekerheid: pakjesbezorgers, verzorgers, taxirijders. Allemaal taken en werkzaamheden van beperkte omvang, waar weinig opleiding voor nodig is.
Deskundigheid
Voorzichtig wordt er aan de poten van de platforms gerammeld. Bij de platforms voor producten zie je dat bedrijven weer een fysieke winkel willen. Coolblue is daarvan een voorbeeld.
Bij werk en diensten wordt de kwaliteit van de dienstverlening steeds belangrijker. Iemand van A naar B rijden is eenvoudig. Maar hoe ben je, als klant, verzekerd van de kwaliteit van de ondernemer? Hoe goed is de huisschilder, de webbouwer, de tekstschrijver? Hoe ga je om met garantie op het geleverde werk?
Sommige websites als bijvoorbeeld Ebay en Booking hanteren daarom referrals: de beoordelingen door andere klanten geven een beeld van de geleverde kwaliteit. Dit werkt echter alleen bij dienstverleners met grote aantallen klanten, en niet voor kleine bedrijven. Voor garantie is de situatie nog onduidelijker. Uber bijvoorbeeld regelt weliswaar een chauffeur voor je, maar biedt noch de chauffeur noch de klant garantie en zekerheid.
Onderwijs
Binnen de platformeconomie zijn kwaliteit van en garantie op geleverd werk de volgende problemen waar een antwoord op gegeven moet worden.
Steeds meer mensen zijn voor het verkrijgen van werk en een inkomen aangewezen op de platforms. Hoe kunnen zij zich onderscheiden van de concurrentie? Hoe kunnen zij hun kwaliteit zichtbaar maken? En hoe kunnen zij meer continuïteit en zekerheid organiseren?
Op deze gebieden ligt er een prachtige kans voor zowel het onderwijs als voor de vakbonden.
Zowel het mbo- als het hbo-onderwijs zijn, als kennisinstituut, bij uitstek geschikt om beroepsvaardigheden bij te brengen, deze te beoordelen en bij te spijkeren naar moderne maatstaven. Vanzelfsprekend maken ondernemend gedrag en ondernemerschap deel uit van deze vaardigheden.
Een kwalificatie bovenop het diploma, bijvoorbeeld in de vorm van een certificaat met indicatie van niveau, biedt de klant meer zekerheid van de vaardigheid van de dienstverlener. Met verplichte jaarlijkse bijscholing wordt de vaardigheid actueel gehouden. Een APK voor het vakmanschap, zo te zeggen. Dit is volledig in lijn met de focus op vakmanschap, die mbo’s nastreven.
Het onderwijs krijgt daardoor een actievere rol in het onderhouden van de kwaliteit van vakmensen als onderdeel van de platformeconomie.
