Toerisme wordt een steeds belangrijker onderdeel van de Nederlandse economie. De afgelopen vijf jaar groeide de toeristische sector harder dan de rest van de economie, de laatste jaren zelfs met 5% per jaar. Ook de toegevoegde waarde neemt sterk toe.
Speelt het onderwijs wel voldoende in op deze trend? Hoe kan ondernemend onderwijs bijdragen aan het benutten van de kansen?
Toerisme is voor Nederland een omvangrijke en groeiende economische sector. In 2015 werd 73 miljard euro uitgegeven in de toeristische sector. Dit komt overeen met 3,8% van het BNP. Vijf jaar geleden was dat 3,0%. Met 626.000 banen in 2015 biedt de sector veel en vooral groeiende werkgelegenheid.
De toeristische sector omvat een breed scala aan werkzaamheden. De horeca is met 47% de grootste werkgever. Kunst en cultuur is goed voor 12%, reisorganisaties en de luchtvaart voor 7%. Daarnaast zijn er banen in de detailhandel, vervoer en dergelijke. Het grootste deel van de omzet, 40 van de 73 miljard euro, kwam van Nederlandse klanten.
Trends
De groei gaat gepaard met ingrijpende ontwikkelingen. De invloed van internet en social media is sterk van invloed op het aanbod, klantgedrag en de verdienmodellen.
In deze blog ga ik in op de trends op gebied van reizen. Net als in de detailhandel kan ook die markt verdeeld worden in een laag, midden en hoog segment.
Het lage segment
Het lage segment is een volumemarkt. Dit is de markt van het traditionele massatoerisme naar hotels en resorts in bijvoorbeeld Spanje en Turkije. De klant is bij deze bestemmingen het voordeligst uit bij de (online) reisbureaus en touroperators.
Deze bedrijven kunnen door bulkcontracten goedkoper aanbieden dan de klant zelf kan regelen. De focus van de toeristische bedrijven ligt op (online) klantenwerving en op kostenreductie.
Het middensegment
Dit segment bestaat uit bestemmingen die een goed ontwikkelde toeristische infrastructuur hebben en niet zijn gericht op de massa. Bestemmingen zoals Duitsland, Frankrijk en Scandinavië vallen in deze categorie.
Doordat de appartementen, hotels en campings goed vindbaar zijn op internet (in meerdere talen) boeken klanten zelf online, vaak via Airbnb, platforms als Booking.com en Windu. De traditionele intermediairs als reisbureaus en (vak)bladen zijn vervangen door het internet.
Het hoge segment
Het hoge segment bestaat uit unieke reizen, op maat samengesteld. De klant is op zoek naar authentieke ervaringen en bestemmingen die (nog) niet zijn platgetreden door het toerisme.
Toeristische faciliteiten en infrastructuur op deze bestemmingen ontbreken of zijn in ontwikkeling. De klant zoekt een partner om zijn plannen te realiseren. Hij vraagt om advies over mogelijkheden en onmogelijkheden. Deskundigheid van de partner is daarbij essentieel.
Kansen voor ondernemend onderwijs
Hoe kunnen deze trends omgezet worden in ondernemend onderwijs op gebied van toerisme?
- Ondernemend gedrag is dé basis voor iedere medewerker in de toeristische sector. Zonder een goed ontwikkeld ondernemend gedrag is er geen plaats voor een medewerker in de sector. Onderwijs op gebied van ondernemend gedrag is daarom een basisvoorwaarde.
- De toeristische sector is in toenemende mate gebaseerd op internet, social media en marketing. De vaardigheid om met de techniek om te gaan en om met (potentiele) klanten om te gaan is cruciaal. Hoe speel je in op de koopargumenten van de klant en hoe vertaal je dat naar een boeking?
- De kansen op groei en nieuwe werkgelegenheid zijn er met name in het midden- en hoge segment. Toegevoegde waarde is hierbij het sleutelbegrip: nieuwe en vernieuwende mogelijkheden voor een koopkrachtig publiek.
- De toeristische sector is dé sector waar ondernemerschap floreert. Jaarlijks starten duizenden nieuwe bedrijven, maar helaas sluiten er jaarlijks even zoveel. Vaak heeft dit te maken met onvoldoende deskundigheid en te weinig voorbereiding bij de ondernemer. Gedegen onderwijs op gebied van ondernemerschap verhoogt de slaagkans van deze bedrijven.
- Deskundigheid is vooral in het hoge segment een grote toegevoegde waarde. Parate kennis van taal, kunst, cultuur en historie zijn noodzakelijk.
Kansen benutten
Om de kansen binnen de toeristische sector te benutten zullen veel opleidingen hun curriculum moeten aanscherpen.
Voor de persoonlijke ontwikkeling van de student is ondernemend gedrag essentieel. Veel opleidingen kiezen, impliciet, voor het lagere segment. De groei zit echter vooral in het midden en hogere segment. Om deze segmenten te bereiken is het vergroten van deskundigheid op talen, cultuur, historie, cultuur en topografische kennis noodzakelijk. En niet te vergeten: van ondernemerschap!
