Werk in plaats van een baan

De toekomst  is aan de vakman. Niet voor niets wordt het begrip “focus op vakmanschap”  in het MBO bij voortduring uitgedragen. Te pas, maar ook te onpas. Want wat verstaan we precies onder een vakman? En voor de student is de belangrijkste vraag: is er een baan voor mij als vakman?

Voor de vakman is er in de toekomst werk genoeg. Ander werk dan we nu gewend zijn, maar wel werk. Helaas zullen er steeds minder banen voor de vakman zijn. Wel werk, geen banen. Hoe bereiden we onze studenten voor op deze (schijnbare) tegenstelling?

Een vast baan bij een vaste werkgever is in een rap tempo aan het verdwijnen. Van de nieuwe arbeidscontracten die in het jaar 2013 werden gegeven was 90% een contract van bepaalde duur. Met andere woorden: slechts 10% van de nieuwe banen was een baan in vaste dienst. De zekerheid van een baan voor lange tijd verdwijnt.

Er zijn veel mensen die zeggen dat het wel weer goed gaat komen: de economie trekt aan dus er komen weer banen bij. Het is immers altijd zo gegaan! Economen verwerken deze gedachten in hun economische modellen. Politici herhalen deze boodschap in hun voorspellingen voor de komende jaren. Maar er is alle reden om dat niet te geloven.

De automatisering zet door

De aard van het werk verandert in hoog tempo. Automatisering heeft in de productie en de logistiek al veel traditioneel werk vervangen. Nu is de dienstverlening aan de beurt. Neem bijvoorbeeld de financiële sector. De afgelopen jaren zijn tienduizenden banen verdwenen: kantoorpersoneel, baliemedewerkers, managers, adviseurs.

In zijn algemeenheid geldt: als je bedenkt dat delen van je werk te automatiseren zijn, ga er dan maar van uit dat dat de komende jaren gaat gebeuren. Werk daar maar aan mee,  bereid je er op voor. Ontkennen of je ogen sluiten heeft geen zin. Dat geldt voor elk beroep. Overigens ook voor jou als docent…..

Hoe ondernemender hoe minder kwetsbaar

De inhoud van het werk, je vakmanschap, verandert dus. De baan verandert in werk. Het werk kan bestaan uit werkzaamheden voor verschillende opdrachtgevers die je naast elkaar of achter elkaar uitvoert. Je voert je werkzaamheden dus uit in een netwerk van opdrachtgevers. Met andere woorden: werknemers worden steeds meer kleine zelfstandigen. Een ondernemende houding is daarbij cruciaal.

Studenten moeten voorbereid worden op deze trend. Het vakmanschap van de toekomst bestaat uit twee delen: de specifieke vakvaardigheden en vakdeskundigheid, gecombineerd met ondernemende vaardigheden. Netwerken, klanten werven, vakkundig je werk doen en factureren zijn thema’s die onlosmakelijk met elkaar samen hangen.

Jouw rol als docent

 Voorleven is een belangrijke rol die je als docent vervult. Alleen een focus op beroepsvaardigheden is niet voldoende. Door die beroepsvaardigheden te combineren met ondernemende vaardigheden bereid je je studenten voor op de arbeidsmarkt van de toekomst. Een toekomst met veel werk, maar met steeds minder banen.