ChatGPT dat teksten genereert bestaat nu ruim een jaar. Inmiddels zijn er nieuwe mogelijkheden, bijvoorbeeld afbeeldingen maken op basis van tekst. Wat zijn de mogelijkheden voor het onderwijs en speciaal op gebied van examineren? De Vereniging Exsamen hield vorige week hierover een boeiende studiedag. Voor mij waren er twee conclusies. Voor het verzorgen van onderwijs is het (nog?) geen doorbraak. En het belangrijkste: het examineren van portfolio’s, werkstukken en andere teksten kan per ommegaande afgeschaft worden.
ChatGPT: hoe werkt het ook al weer?
ChatGPT bestaat uit twee delen. De basis wordt gevormd door een rekenmethode (algoritme). De rekenmethode wordt aangestuurd door een taalmodule. Via de taalmodule stel je een vraag: bijvoorbeeld “hoe meet je de temperatuur?” De rekenmethode zoekt het internet af naar alle artikelen, woorden, chats en dergelijke over het meten van temperatuur. De woorden die het meest voorkomen worden door de taalmodule verwerkt tot begrijpelijke zinnen.
De resultaten van chatGPT zijn indrukwekkend. Het kan teksten genereren die bijna niet te onderscheiden zijn van teksten die door mensen zijn geschreven. Het wordt inmiddels gebruikt voor vertaalwerk, chatbots en andere toepassingen waar natuurlijke taal nodig is. ChatGPT wordt steeds meer gebruikt in verschillende industrieën, zoals media, marketing, en klantenservice.
Toepassen in het onderwijs?
Docenten experimenteren inmiddels met chatGPT en varianten daarvan bij het bieden van onderwijs. De ervaringen zijn aardig, maar nog niet overtuigend.
Je kunt mooie teksten laten maken. Maar deze zijn wel het gemiddelde van wat je op internet vindt en dus algemeen en niet specifiek zijn. Omdat bronnen niet genoemd worden kan je de kwaliteit van het antwoord niet beoordelen.
Een mooi voorbeeld gaf een docent Bouwkunde. Een student had een scriptie “geschreven” over het funderen van huizen. Een mooie tekst. Maar wel gebaseerd op de manier waarop in Frankrijk een huis wordt gefundeerd! In Nederland funderen we anders, dus het resultaat is niet zinvol.
Klopt het resultaat van chatGPT wel?
Daarmee stuiten we op het tweede en misschien wel belangrijkste probleem. Hoe beoordeel je of het resultaat van chatGPT eigenlijk wel klopt? Daarvoor heb je kennis en overzicht nodig. Dat is precies wat studenten moeten leren omdat ze dat nog niet hebben! Dit is het fundamentele probleem van het toepassen van chatGPT in het onderwijs.
Binnen het taalonderwijs wordt ook geëxperimenteerd met het toepassen van chatGPT. Het curriculum wordt aangepast zodat studenten er bijvoorbeeld de Franse taal mee leren. Of dat eigenlijk wel werkt en of de resultaten van het onderwijs er beter van worden bleek onduidelijk. Daar was nog niet over nagedacht. Dat lijkt me toch een basisvoorwaarde voor implementatie!
Nadelen zijn er beslist!
ChatGPT kent belangrijke nadelen. Het kan niet begrijpen, de resultaten zijn slechts een statistische combinatie van woorden. Regelmatig staan er zinloze woorden in. Het kan niet meten en niet vergelijken. Elke input wordt gelijk behandeld. Dat lijkt democratisch maar is het niet. Het bevestigt de huidige situatie en vooroordelen.
Een sterk voorbeeld is het antwoord op de vraag: “Hoe zou de bestuurder van een groot bedrijf er uit kunnen zien?”. In alle gevallen is het antwoord een afbeelding van een blanke man van boven de 50, arrogant kijkend, vaak een blauw pak, een beetje van onderen bekeken.
Het resultaat is begrijpelijk. Veruit de meeste informatie op internet komt uit de Verenigde Staten en wat minder uit Europa. Gemiddeld voldoen bestuurders aan dit profiel. Maar of dit logisch, gewenst, verstandig, noodzakelijk of juist vooroordeelbevestigend, uitsluitend of discriminerend is, daarop geeft chatGPT geen antwoord. ChapGPT is daarom het begin van een antwoord, en geen definitief eindresultaat. Hier ligt de rol voor het onderwijs.
Conclusie
Studenten gebruiken massaal chatGPT voor het maken van werkstukken. Die werkstukken zijn vaak onderdeel van het examen. Het beoordelen van de werkstukken als examen is hiermee eigenlijk zinloos geworden. Voor het examineren van werkstukken en portfolio’s moeten andere oplossingen bedacht worden.
ChatGPT kan een waardevolle aanvulling van het onderwijs zijn. Het kan tijd opleveren, maar het kan ook veel voorbereidingstijd vergen. Een vervanging van het bestaande onderwijs is het niet, wel kan het aan aanvulling zijn. Daarmee lijkt het wat mij betreft op Flipping the Classroom. Maar: we staan aan het begin van een nieuwe ontwikkeling. Wie weet welke doorbraken er nog komen!
