In 2017 is het aantal ondernemers weer gestegen, vooral in de bouw en de industrie. Daarmee zet de jarenlange trend zich door. Er zijn geen tekenen dat deze trend zal keren. Het is daarom belangrijk studenten voor te bereiden op een loopbaan waar ondernemend gedrag en ondernemerschap een grote rol zullen spelen. Waar liggen de mogelijkheden? Gold handel als symbool voor ondernemen, nu is dat techniek!
In de eerste negen maanden van 2017 is het aantal ondernemingen in Nederland met 3,1% toegenomen. Deze groei is groter dan in 2016. Onderstaande tabel van de Kamer van Koophandel geeft een overzicht van de verdeling.
Het aantal fulltime ZZP-ers bedraagt circa 917 duizend. Het aantal deeltijd-ZZP-ers, mensen die minder dan 15 uur als ondernemer werken, bedraagt ruim 231 duizend. In totaal hebben zich 1,15 miljoen mensen als zelfstandig ondernemer gevestigd, als éénmanszaak of als BV.
Nederland telt 441 duizend MKB-inschrijvingen, bedrijven met 2 tot 249 medewerkers die meer dan 15 uur per week werken. Daarnaast zijn er bijna 1.100 zogenaamde grootbedrijven, met 250 en meer fulltime medewerkers. Deze MKB- en grootbedrijven zijn potentiele werkgevers voor de studenten, en bieden stageplaatsen. Het aantal MKB- en groothandel- inschrijvingen is tamelijk stabiel.
Om het verhaal af te maken: PB staat voor parttime bedrijven, waarbij meestal geen personen in het handelsregister zijn ingeschreven.
Technische beroepen
De bouw, transport, logistiek, industrie en de ict zijn de sectoren waarin de groei van ondernemerschap het meest plaats vindt. Enerzijds komt dit door de groei van de economie. De bouw van extra nieuwe woningen en de noodzaak voor onderhoud leidt tot een hogere vraag naar ondernemende technici.
Anderzijds komt dit door de behoefte aan flexibiliteit bij bedrijven én bij medewerkers.
De groei van het aantal technische ondernemers vindt vooral plaats in de randstad. De leeftijd van beroepsbevolking is hier lager dan gemiddeld.
Horeca en handel
Zowel in de detailhandel als in de groothandel daalt het aantal nieuwe ondernemers. In deze sectoren is de invloed van Internet en social media sterk voelbaar. Het verdienmodel van bijvoorbeeld kleding en schoenen kalft af, onder andere door de opkomst van veel webwinkels. Opvallend is wel dat veel webwinkels, ook van grote en bekende merken, (nog?) niet winstgevend zijn.
Ook voor de horeca geldt voor de eerste 9 maanden van dit jaar een vermindering van het aantal nieuwe ondernemers. Een verklaring daarvoor heb ik niet gevonden.
De daling binnen de sector handel, zorg en transport is het grootst in de provincies Groningen, Drenthe en Limburg. De beroepsbevolking in deze provincies is ouder dan gemiddeld.
Vier betekenissen voor het onderwijs
De trend blijft
De trend naar meer ondernemerschap zet al jaren door, en er zijn geen tekenen dat de trend zal keren. Het is daarom van belang om studenten voor te bereiden op zelfstandig ondernemerschap. Niet zozeer om van elke student meteen een ondernemer te maken, maar wel om hem voor te bereiden op die mogelijkheid en waarschijnlijkheid.
Techniek en zorg
Ondernemerschap binnen de technische beroepen en de zorg neemt gestaag toe. De krapte aan gekwalificeerd personeel neemt hier sterk toe, de vraag naar vakmensen met vaardigheden als ondernemer is groot. Onderwijs op het gebied van ondernemerschap is daarom een “must”.
Niveau 2
De cijfers van de Kamer voor Koophandel laten een grote toename zien van zelfstandige bezorgers en andere eenvoudige dienstverleners. Studenten op niveau 2 zijn wat betreft ondernemerschap vaak een vergeten groep. Ten onrechte: ook deze studenten moeten zich voorbereiden op de mogelijkheid dat ze, misschien wel noodzakelijk, ondernemer worden.
Ondernemend gedrag
Binnen de meer dan 442 duizend MKB- en grootbedrijven is een toenemende behoefte aan ondernemerschap, maar dan binnen en vanuit de organisatie. Dan praten we niet over ondernemerschap in de traditionele zin, maar over ondernemend gedrag.
Ook ondernemend gedrag is niet voorbehouden aan niveau 3-4 maar ook aan niveau 1-2!
Bij het schrijven van deze blog heb ik mede gebruik gemaakt van het rapport Bedrijvendynamiek 2017Q3 van de Kamer van Koophandel, en van een publicatie van de ING.
