Ik heb het gelezen op Facebook …

Iedere docent kent deze uitspraak wel: “ik heb het gelezen op Facebook/Internet”. Maar klopt wat je gevonden hebt wel? In deze tijd van nepnieuws is dit een belangrijke vraag. Iedereen vindt het belangrijk om studenten bij te brengen dat ze informatie van Internet moeten beoordelen. Maar hoe doe je dat nu? Een praktische aanpak die aansluit bij Ondernemend Gedrag, maar die breed toepasbaar is!

Vitaliseer je vochtbalans met Keltisch zeezout. Hierin zitten maar liefst 92 mineralen.  Zo maar een voorbeeld van een artikel op Internet. Van Keltisch zout in je water wordt je gewicht beter, je wordt minder vergeetachtig, je ogen gaan stralen, je krijgt meer energie en je wordt blij. Dit zijn slechts een paar voordelen, er zijn er nog meer! Zou het?

Dagelijks worden wij bestookt met informatie waarvan we niet goed weten of het klopt. Als we gaan zoeken op Internet of op Social Media worden we overspoeld door informatie waarvan we niet weten of het juist is.

Wat is die informatie waard?

Als “geoefende” lezer en kijker hebben we ervaring opgebouwd, begrijpen we de context beter en kunnen we de waarde van informatie wegen. Maar ook wij tuinen er nog vaak in.

Voor studenten is het erg moeilijk om de waarde van informatie te bepalen. Ze hebben nog weinig ervaring, weinig context; ze zijn misschien ook wel impulsief en goedgelovig. Daardoor is er een grote kans dat ze onjuiste informatie selecteren en dat zinloze teksten in bijvoorbeeld werkstukken terecht komen. Welke docent heeft dat niet mee gemaakt?

Les in informatie beoordelen

Daarom is het belangrijk studenten te leren hoe ze informatie moeten opzoeken en kunnen gebruiken. Dit is een belangrijk onderdeel van het keuzedeel Ondernemend Gedrag. Makkelijk gezegd, maar hoe doe je dat nu in de praktijk? Hier volgt een aanpak, waarop je van harte kunt preluderen.

De aanpak is toe te passen bij hoofdstuk 3, vanaf bladzijde 39 bij Ondernemend Gedrag 3-4, en bladzijde 41 hoofdstuk 3 van Ondernemend Gedrag 1-2. Het is ook toe te passen bij trendonderzoek bij Inspelen op Innovaties; en bij marktonderzoek bij  Oriëntatie  op Ondernemerschap en bij Ondernemerschap.

Analyseer de resultaten

Begin met een opdracht aan je studenten: zoek informatie over een onderwerp. Kies voor een onderwerp dat goed bij het toekomstige beroep past! Dit kan in de vorm van huiswerk, maar ook in de les. Neem in dat laatste geval 10 minuten de tijd.

Hierna analyseer je de gevonden informatie.

Het analyseren van informatie gaat in vijf stappen: lezen, begrijpen, in de context plaatsen, beoordelen en gebruiken. Dit is ook de logische volgorde, je kunt bijvoorbeeld iets alleen toepassen als je het volledig begrijpt.

Hieronder volgen een aantal vragen die je kunt gebruiken bij de analyse.

Lezen

• Van wie is de website? Is het een bedrijf, een persoon?
• Kan je het bericht controleren? Zoek meerder bronnen.
• Wie heeft het bericht geschreven? Wat is er van hem/ haar bekend? Waarom heeft hij deze tekst geschreven? Wat heeft hij nog meer geschreven?

Begrijpen

• Ken je de betekenis van alle woorden? Dat lijkt een rare vraag, maar is het niet. Kijk naar bijvoorbeeld reclames van cosmetica; daarin worden allerlei fantasienamen gebruikt, potjeslatijn. Maar dat geldt ook voor marketing, en ICT!
• Is de tekst feitelijk, een mening of een emotie? Een mening en emotie zijn subjectief, feiten zijn objectief.
• Zijn er bewijzen? Hoe overtuigend zijn die bewijzen? Opnieuw reclame voor cosmetica: een zelfevaluatie van 12 personen is niet echt overtuigend bewijs.

Context

• Heeft de schrijver een belang? Vanuit welk gezichtspunt is het geschreven? Een artikel over het fokken van kippen zal door de branchevereniging anders geschreven worden dan door een milieuvereniging.
• Is het actueel of verouderd?
• Wil de schrijver iets verkopen?
• Is deze informatie ook in jouw situatie van toepassing?

Beoordelen

• Gebruik je gezonde verstand.
• Twijfel is verstandig.
• Vraag eventueel de mening van een ander.
• Is het te mooi om waar te zijn? Dan klopt het niet!

Gebruiken

• Als je achter de informatie kunt staan, pas het dan toe.
• Wees kritisch en pas aan wanneer je betere informatie hebt.

Werkvormen

Leg de vijf stappen uit en bespreek ze klassikaal. Voeg daar wat smeuïge voorbeelden aan toe, bijvoorbeeld uit reclames of vlogs. De stappen zijn minder triviaal dan ze op het eerste gezicht lijken, spreek ze daarom goed door.

De studenten hebben elk hun eigen resultaten. Laat ze hun resultaten beoordelen aan de hand van de vragen. Laat ze de antwoorden kort opschrijven. Je kunt enkele studenten vragen om hun analyse te bespreken. Vraag door naar hun eindconclusie.

Interviewen is een andere manier van bespreken. Maak tweetallen, en laat de studenten elkaar bevragen op de analyses. Zijn de eindconclusies gelijk? Zo ja èn zo neen: waarom?

De interviewtechniek kan je nog scherper aanzetten door de interviewer te laten “tegenhangen”: dat geloof je toch niet, dat kan niet kloppen etc. De geïnterviewde moet dan argumenteren waarom het wel klopt. Waar zit eventueel de twijfel, en waarom?