Keuzedeel Zelfstandig Vakman

Vakman. Daartoe leiden MBO- en HBO-scholen op: vakman. Mannen en vrouwen die hun vak verstaan, als kok, als schilder, als vroedvrouw of bijvoorbeeld als technisch tekenaar. Steeds vaker moeten deze vakmensen hun beroep uitoefenen als zelfstandig ondernemer. Voor hen zijn de bestaande opleidingen over ondernemerschap niet geschikt: te zwaar en het sluit niet aan op hun beroepspraktijk. Daarom is er behoefte aan een nieuw keuzedeel: Zelfstandig Vakman. Een oproep aan zowel het MBO als het HBO. Wie doet mee?

Wie nu van school af komt zal gemiddeld 9 keer van werkgever [moeten] wisselen, moet een overstap naar een ander beroep maken en wordt tenminste een keer ontslagen. Baanzekerheid bestaat niet meer, voor zover het ooit al bestaan heeft. Deze harde cijfers zijn gebaseerd op statistieken en die beschrijven de situatie die achter ons ligt.

Sinds een paar jaar is de arbeidsmobiliteit in een stroomversnelling gekomen. Vaste banen bestaan nauwelijks meer: minder dan 10% van de nieuwe arbeidscontracten is een contract met een onbepaalde looptijd. De meeste arbeidscontracten zijn voor bepaalde duur. Met name jongeren ervaren de gevolgen: ze hoppen van job naar job. Baanzekerheid bestaat voor hen niet.

Zelfstandig Vakman

Een groeiend aantal vakmensen vestigt zich als ondernemer. Dat doen ze simpelweg omdat ze als zelfstandige wel ingehuurd kunnen worden om hun vak uit te oefenen, en niet als werknemer. De bouwsector is voor een groot deel gebaseerd op deze zelfstandige vakmensen. Die trend zet zich ook in andere sectoren stevig door.

Nederland telt ongeveer 1,2 miljoen zelfstandig ondernemers. Het aantal groeit in een steeds hoger tempo. Deze ondernemers doen dat niet zo zeer uit overtuiging, niet met de ambitie om een bedrijf op te bouwen. Met hun deskundigheid en hun vakmanschap doen ze dat simpelweg om zich een inkomen te verwerven. Het zijn geen ondernemers maar zelfstandige vakmensen.

Ondernemerschap sluit niet aan

Een groeiend aantal opleidingen wordt zich bewust van deze maatschappelijke trend. Zij willen hun leerlingen en studenten voorbereiden op hun waarschijnlijke rol als ondernemer en bieden opleidingen ondernemerschap aan. Vaak worden deze gebaseerd op bestaande opleidingen, meestal van de afdeling Handel. Daar is niks mis mee, maar handelen sluit meestal niet aan op de beroepspraktijk van de vakman in opleiding.

Het MBO kent het Certificaat Ondernemerschap. Voor wie het nog kent: het heeft veel weg van het middenstandsdiploma. Een prima certificaat, al was het alleen maar omdat ik lid ben van de vaststellingcommissie. Voor de zelfstandig vakman is dit certificaat te zwaar wat betreft de kenniscomponent. Het bevat te veel stof die de vakman niet nodig heeft.

Het HBO is al vele jaren met zichzelf in gesprek over een certificaat ondernemerschap op HBO-niveau. Echte resultaten op dat gebied ken ik nog niet. Ik vraag me overigens serieus af wat het bestaansrecht is van een certificaat op HBO-niveau. We hebben toch ook geen rijbewijs op HBO-niveau? Het Certificaat Ondernemerschap is prima geschikt voor het HBO.

Keuzedeel Zelfstandig Vakman

Na het keuzedeel Zelfstandig Vakman moeten vakmensen grip hebben op hun eigen onderneming: doelgericht en zonder overbodige ballast. Vanuit mijn ervaring met het begeleiden van ondernemers en met onderwijs op gebied van ondernemen kom ik tot de volgende onderwerpen die nodig zijn:

• Ondernemende vaardigheden,
• Een ondernemend project,
• Netwerken en persoonlijke marketing, en
• Financieel management

Ik ken veel opleidingen die niet echt tevreden zijn met het Certificaat Ondernemerschap vanwege de inhoudelijke zwaarte. Vele zijn om de zelfde redenen niet echt enthousiast over het keuzedeel Ondernemerschap dat met de invoering van de nieuwe KD’s in het MBO aangeboden kan worden. Er is behoefte aan een eenvoudiger aanbod dat beter aansluit bij de praktijk van de vakman.

Een keuzedeel Zelfstandig Vakman is het antwoord op deze behoefte. Alle reden om hier invulling aan te geven. Welke opleiding pakt deze kans op? Ik doe graag mee. Ook het HBO nodig ik van harte uit.