Studenten kunnen na hun afstuderen kiezen uit de ruime hoeveelheid banen die hen worden aangeboden. Dat is niet zo gek, want het gaat goed met de economie. Maar dit gunstige beeld vertoont wel barsten, onderliggende problemen worden zichtbaar. Daarom is er alle reden om studenten voor te bereiden op de volgende economische fase. Les geven tegen de stroom in.
Studenten kunnen na hun afstuderen kiezen uit de vele banen die hen worden aangeboden. De werkloosheid is all-time low. Dat is niet zo gek, want het gaat goed met de economie. Wereldwijd en ook in Nederland is er sprake van langdurige groei.
Maar dit gunstige beeld vertoont wel barsten, onderliggende problemen worden zichtbaar. Het IMF waarschuwde gisteren dat we economisch op de top staan en dat we rekening moeten houden met mindere tijden. Een andere indicatie van de aankomende verandering: ondanks de forse economische groei stijgen de salarissen nauwelijks.
Hoe goed gaat het eigenlijk met werknemers?
Er zijn veel mensen aan het werk, als medewerker en steeds vaker als ZZP-er of op contractbasis. Dat betekent niet dat het iedereen goed gaat: 320.000 mensen werken in loondienst en leven desondanks onder de armoedegrens. De economische groei vertaalt zich nauwelijks in hogere salarissen, dus voor deze mensen is weinig verbetering te verwachten.
Zodra de economie omslaat is het te verwachten dat de vraag naar flexibel personeel, naar tijdelijke krachten en naar ZZP-ers alleen maar toeneemt. De vraag naar vast personeel en het aanbod van vast werk zal afnemen. Werknemers zullen steeds meer aangesproken worden op ondernemend gedrag.
ZZP 2.0
Voor veel ZZP-ers geldt een zelfde beeld. In Groningen bijvoorbeeld leeft op dit moment al 17% van de ZZP-ers onder bijstandsniveau. Veel ZZP-ers hanteren een te laag tarief uit angst om klanten te verliezen. Uit trots om toe te geven dat het minder gaat blijven ze onzichtbaar. Omdat ZZP-ers gebruik kunnen maken van extra mogelijkheden voor belastingaftrek voelen zij de financiële problemen netto minder. Maar hun situatie gaat sterk veranderen.
Voor ZZP-ers breekt een volgende fase aan: ZZP 2.0. Dat heeft gevolgen:
- Technologische ontwikkelingen en automatisering zetten door. Als ZZP-er moet je bij blijven, je vakmanschap onderhouden en vergroten, innovaties bijhouden.
- Klanten krijgen meer keuzevrijheid. Als ZZP-er moet je je goed onderscheiden van collega’s. Waarom moet de klant nu speciaal voor jou kiezen?
- Klantenwerving en marketing wordt belangrijker. Maar hoe geef je hier vorm aan?
Omdat ZZP-ers veel uren maken om een redelijk inkomen te krijgen besteden ze hier nauwelijks aandacht aan.
De politiek bereidt een aantal structurele verandering voor die de situatie voor ZZP-ers sterk zal beïnvloeden. Overwogen wordt om:
- de ondernemersaftrek voor ZZP-ers af te schaffen,
- zelfstandigen en ZZP-ers te verplichten bij te dragen aan sociale verzekeringen, en
- zelfstandigen en ZZP-ers te verplichten om deel te nemen aan een pensioenfonds.
Deze maatregelen kosten ZZP-ers geld en zullen effect hebben op de tarieven. ZZP-ers moeten in de toekomst veel meer doen op het gebied van financiën en financiële planning.
Les geven tegen de stroom in
De aanstaande economische veranderingen vertalen zich ook naar het onderwijs. Voor medewerkers wordt ondernemend gedrag nog belangrijker. Het betreffende keuzedeel wordt wellicht nog belangrijker dan het nu al is.
Voor aanstaande zelfstandigen en ZZP-ers worden onderscheidend vermogen, werving van klanten en financiën nog belangrijker én urgenter. Hieraan moet nog meer aandacht besteed worden tijdens de lessen voor de keuzedelen Oriëntatie op Ondernemerschap en Ondernemerschap mbo.
Natuurlijk gaat deze analyse tegen het gevoel in, het gaat immers al een tijd goed. Maar veranderingen gaan snel. Studenten die nu afstuderen zijn begonnen in een tijd met slechte vooruitzichten. Voor studenten die nu beginnen met hun opleiding geldt het omgekeerde.
Als docent geef je met recht les tegen de economische stroom in.
