De arbeidsmarkt is oververhit. In bijna het hele land, in bijna alle sectoren, groeit het tekort aan werknemers. Veel werkgevers kunnen geen opdrachten meer aannemen omdat ze het werk niet kunnen uitvoeren. Studenten worden door werkgevers al geworven voor ze hun diploma hebben. Door meer opleidingen in de vorm van BBL aan te bieden kan dit tekort verminderd worden. Dat heeft meer voordelen dan je misschien denkt.
De groei van de economie zwakt af. Een van de belangrijk(st)e redenen is dat de werkgevers het werk niet meer aankunnen. Ze hebben te weinig personeel om het werk uit te voren. Het aantrekken van medewerkers uit andere landen biedt geen soelaas. Ook materialen en grondstoffen worden schaars. De toeleveranciers hebben ook te weinig personeel.
Zo ziet de schaarste er uit:
- Het probleem doet zich voor in heel Nederland: in de regio Zeeland en Utrecht het heftigst, in Groningen, Friesland en Drenthe het minst.
- Het probleem geldt voor bijna alle sectoren, alleen in de sector kunst en talen is er geen probleem.
- Het geldt voor bijna alle beroepen. Managers vormen de uitzondering, daarvan zijn er veel en de vraag ernaar is klein.
- Het aanbod van werknemers uit de WW of bijstand is klein. Mensen in de bijstand hebben vaak alleen de basisschool of niveau 1 als vooropleiding.
- Van vakmensen worden ook sociale en ondernemende vaardigheden verwacht.
Het laatste punt is opvallend. Denk niet dat ik dat toevoeg, deze informatie is afkomstig van het UWV.
BBL als oplossing
BBL-studenten kunnen naar mijn een waardevolle bijdrage zijn om dit probleem op te lossen. Vanuit verschillende oogpunten is dit positief:
Studenten
BBL-studenten zijn over het algemeen meer tevreden met hun opleiding dan BOL-studenten. Ze zijn echt aan het werk, leren meteen de beroepspraktijk kennen en werken met de modernste technieken. “Fijn actief bezig zijn” en “geen nutteloze lessen” zijn veel gehoorde opmerkingen. Werken en een dag naar school wordt als zinvol ervaren. En ook niet onbelangrijk: ze verdienen meteen geld.
Werkgevers
Voor werkgevers betekent het werken met BBL-studenten dat ze een gedeelte van de opleiding moeten verzorgen. Dit punt lijkt groter dan het is: ook BOL-studenten moeten nog in de praktijk opgeleid worden naar hun specifieke werkzaamheden. Het voordeel van BBL-studenten voor werkgevers is dat ze meteen extra personeel hebben tegen lage kosten. Ze kunnen doelgericht opleiden, met moderne hulpmiddelen en werkwijzen, gericht op hun behoefte.
In perspectief
Het opleiden van BBL-studenten biedt dus veel voordelen. De voordelen gaan verder dan alleen voor studenten en werkgevers.
Omdat werkgevers een grotere rol krijgen is de aansluiting op de arbeidsmarkt veel directer en veel groter dan nu het geval is. Het is een vorm van vraag-gebaseerd opleiden. Dit biedt de mogelijkheid om beter in te spelen op de behoefte van de arbeidsmarkt. In die zin wordt de maatschappelijke sturing op opleiden groter.
Werkgevers krijgen een bijdrage in de opleidingskosten van de overheid. Het kabinet wilde deze subsidie afschaffen. Gelukkig, vanuit het perspectief van BBL-denken, heeft men dit besluit teruggedraaid. De komende jaren blijft BBL en de financiering daarvan in de huidige vorm bestaan.
De rol en de bijdrage van BBL-opleiden kan veel groter dan nu het geval is. Maar het mbo-onderwijs alleen baseren op BBL is natuurlijk niet zaligmakend. BOL-opleidingen blijven noodzakelijk.
Toch is het goed om na te denken over een andere invulling van de BOL-opleidingen. Is de aansluiting met de arbeidsmarkt voldoende? Worden studenten voldoende “aan het werk gezet”? Wordt wel de goede lesstof aangeboden? Duurt de opleiding niet te lang? Ook een doelgerichtere BOL-opleiding kan bijdragen aan het tekort op de arbeidsmarkt.
