Druk, druk, druk: stress! De stress in het onderwijs neemt toe. Er moeten dingen structureel veranderen, is de meest gehoorde opinie. Maar wat kan je er als manager zelf aan doen? In de deze blog vind je een aantal praktische suggesties voor onderwijsmanagement. Hier zijn geen andere structuren, organisaties of zelfs wetten voor nodig. En ze kosten geen geld ook!
Ook voor docenten heb ik praktische tips. Deze kan je hier lezen.
Het gevoel van té druk en stress neemt toe in het onderwijs. Mensen melden zich ziek, steeds minder mensen melden zich aan bij opleidingen tot docent. Opvallend is ook dat steeds minder docenten zich laten scholen en trainen, opleidingsbudgetten blijven vaak onbenut.
De drukte en de stress zijn het gevolg van toenemende bureaucratie en administratiedrift. Maar ook de manier waarop docenten en onderwijsmanagers hun werk regelen en invullen leidt tot stress. Aan de hand van drie uitgangspunten kan je als manager zelf ook bijdragen om de druk te verminderen.
Onderwijs staat centraal
Natuurlijk doe je dat al: focussen op onderwijs. Het contact en je interactie met je studenten staat centraal bij jouw werkzaamheden en van jouw team. Geen twijfel over mogelijk.
Maar daarnaast doe je nog veel meer: vergaderen, kwaliteitsmetingen, discussiëren over beleid, administreren en nog veel meer. Als je dat nu eens niet meer (zoveel) doet?
• Hoe vaak praat je met je docenten over de opzet en inhoud van hun onderwijs? Docenten zijn professionals maar willen wel graag over het vak praten!
• Stop met vergaderen. Voer alleen werkoverleg over concrete zaken, alleen met belanghebbende medewerkers.
• Kost het kwaliteitssysteem veel tijd? Dan is het te ingewikkeld. Regel in je kwaliteitssysteem alleen de afstemming met andere afdelingen. Je medewerkers zijn professionals.
• Wat meet je, en wat leg je vast? Wat is daarvan de opbrengst? Doe het eens een jaar niet, en ervaar het verschil.
• Hoe zichtbaar ben je als boegbeeld van je opleiding? Zorg dat je (zo mogelijk) elke dag zichtbaar bent voor je studenten, bij voorbeeld tijdens een van de pauzes.
• Schaf de groepsapp af. De groepsapp wordt meestal een kletsbox, zonde van je tijd.
• Hoeveel neventaken en projecten hebben je werknemers? Voegen deze neventaken en projecten écht iets toe aan je onderwijs? Zo niet, stop er mee.
• Lastige keuzes? Bespreek ze met je docenten en neem een besluit.
• Zelfsturende teams leiden zonder uitzondering tot veel overleg, en nog meer tot inefficiëntie en irritatie. Je bent manager, ga managen.
• Stel het beleid alleen ter discussie als docenten relevante input kunnen bieden. In andere situaties voed je alleen maar teleurstelling.
Manager de baas
Natuurlijk ben je de baas van je opleiding! Jij zorgt dat elke student krijgt wat hij nodig heeft. En je zorgt voor een professionele en veilige werkomgeving voor je medewerkers. Geen twijfel mogelijk.
Maar daarnaast doe je nog veel meer. Als je dat nu eens niet meer (zoveel) doet?
• Stel drie prioriteiten per dag, niet meer. Zorg er wel voor dat je de gewenste resultaten ook daadwerkelijk haalt.
• De school is jouw werkplek. Ouders zijn welkom, maar wel op afspraak. Zeker in het basisonderwijs geldt: houdt de ouders op het schoolplein en buiten de klas.
• Stop met multi-tasken. Je wordt er meer door belast en je wordt minder efficiënt!
• Hoe zichtbaar ben je als betrokken manager? Natuurlijk voer je formele gesprekken met je medewerkers. Loop rond, drink regelmatig koffie met je teams en bezoek regelmatig een les.
• Stuur alleen e-mails naar mensen buiten je afdeling of naar directe collega’s bij complexe situaties. De rest doe je mondeling.
• Spreek medewerkers aan op voortgang en resultaten, reageer op afwijkend gedrag. Leg dit vast.
• Reageer alleen op mails die rechtstreeks aan jou gericht zijn. Als je copie-lezer bent: verwijder het bericht ongelezen.
• Prop je agenda niet vol, zorg dat je lucht hebt om te ontspannen voor je contacten met studenten en je medewerkers
• Doe je werk op school, en niet thuis.
• Volg een opleiding. Je hebt budget genoeg!
• Twijfel je aan het nut van al die plannen en rapportages? Doe alleen wat écht nodig is.
Onderwijs, geen zorg
Natuurlijk bied je afdeling onderwijs! Geen twijfel mogelijk.
Maar daarnaast bied je ook zorg: aan je studenten en vaak ook aan je medewerkers. Is het echt wel nodig om op al die hulpvragen in te gaan? Als je dat nu eens niet meer (zoveel) doet?
• Nogmaals: stel drie prioriteiten per dag, niet meer. Zorg er voor dat je de gewenste resultaten ook daadwerkelijk haalt.
• Stel regels en eisen, en houd je daar aan.
• Problemen thuis horen thuis. Vervelend om het zo te zeggen, maar jij bent er voor het onderwijs. Verwijs naar zorgmedewerkers binnen de organisatie of naar instanties.
• Reageer niet overal op. Soms hebben studenten of medewerkers alleen maar behoefte om stoom af te blazen.
• Wordt er veel geroddeld en geklaagd in je afdeling? Dan hebben je medewerkers te weinig te doen. Spreek hen hier op aan.
• Klagen leidt tot een klaagcultuur, dat vreet iedereen op. Het zorgt voor een slecht imago van je opleiding. Doe er wat aan.
• Blijf in je rol als manager. Sociaal wenselijk gedrag leidt je af van je rol als professioneel manager.
Je bent zelf verantwoordelijk
De een zal het voorgaande confronterend vinden, een ander vindt het misschien open deuren. Situaties verschillen per persoon en per organisatie en per afdeling. Misschien is slechts een enkel punt voor jou en je team van toepassing. In alle gevallen geldt dat je zelf als manager verantwoordelijk bent, en dat je je eigen keuzes maakt.
