De meeste studenten in Nederland volgen een beroepsopleiding: MBO of HBO. De scholen helpen de studenten met het zich eigen maken van het beroep: persoonlijke vaardigheden, vakkennis en een realistisch beeld van de beroepsmogelijkheden. Een combinatie van theorie en praktijk; van theorie en Doen.
Met het aanbieden van theorie zit het wel goed. Maar het toepassen van theorie, het Doen, zit in de knel. Veel studenten krijgen daardoor niet de ondersteuning die ze nodig hebben. Dat geldt met name voor niveau 2 en 3 studenten van het MBO. Een gemiste kans. Want door te Doen kunnen ook deze studenten floreren.
Ondernemen is een combinatie van kennis en Doen: initiatief nemen, je product zo goed mogelijk laten aansluiten op de wens van de klant, klanten werven en natuurlijk resultaat halen. Voor de vaststellingcommissie van het Certificaat Ondernemerschap, waar ik lid van ben, staat die combinatie centraal. Daarbij staat ons voor ogen dat het certificaat breed, voor alle beroepen toe te passen is: vakkennis, persoonlijke vaardigheden en Doen.
Een ondernemende houding en ondernemen is allang geen hype meer. Een ondernemende houding is een vanzelfsprekende vaardigheid van een medewerker geworden. En de student van vandaag zal zijn vaak via contracten maar ook als zelfstandige uitoefenen. Dit gaat veel verder dan het traditionele ondernemerschap. Modern ondernemerschap verbreedt zich tot sectoren als techniek, zorg en bijvoorbeeld onderwijs, ook voor studenten van niveau 3 en 2.
Fictie en fixatie
Veel scholen kiezen er voor om hun studenten een ondernemingsplan te laten schrijven. Een school uit het midden van het land bijvoorbeeld biedt een opleiding voor het certificaat ondernemerschap aan. In 16 bijeenkomsten bedenken de studenten hun plan, met focus op marketing, communicatie, juridische en financiële aspecten. Het Doen ontbreekt, zelfs een marktonderzoekje staat niet in het programma. Wat is het leereffect? Waar is de aansluiting met de beroepscontext? Want een plan bedenken zonder het uit te voeren blijft fictie.
Veel opleidingen hebben een fixatie op het ondernemingsplan. Dat is soms te begrijpen vanuit de opleiding. Een ondernemingsplan bevat veel theorie en is daardoor ook makkelijk te beoordelen en te toetsen. Maar vanuit het moderne ondernemerschap is deze fixatie veel te smal. Het toepassen van wat je bedacht hebt, het Doen, ontbreekt. Voor veel studenten is het ondernemingsplan een veel te zwaar instrument.
Via Doen studenten laten aanhaken
Om meer studenten te laten aanhaken is het nodig om een alternatief te bieden voor de theoretische aanpak van een ondernemingsplan. Vanuit de actie en vanuit de persoonlijke ambitie kunnen studenten werken aan hun eigen ondernemende project. Kennis bied je aan zodra zij er behoefte aan hebben. Het Business Model Canvas is een eenvoudig en perfect alternatief voor het zware ondernemingsplan. Leren via het Doen.
Ouderwets, werken vanuit een project? Ouderwets, werken vanuit vaardigheden en competenties? Onzin. “Ondernemen is Doen”, is een gevleugelde uitspraak. Voor veel studenten biedt leren vanuit het Doen de mogelijkheid om betere resultaten te halen. Resultaat halen is het belangrijkste doel van een ondernemende houding. Dat is nooit ouderwets.
