De examens zijn achter de rug. De studenten vieren dat ze geslaagd zijn, enkele studenten treuren omdat ze het niet hebben gehaald. De docenten bestuderen de resultaten; hoe zijn deze vergeleken met vorig jaar, wat ging er goed, wat ging er fout? Die analyse leidt tot een conclusie: heeft onze inzet tot succes geleid?
Resultaat en succes zijn onlosmakelijk verbonden aan ondernemen en aan ondernemend onderwijs. En toch. Regelmatig kom ik bij opleidingen waarin ondernemen vooral als een proces wordt gezien. Aan het behalen van een concreet resultaat wordt weinig aandacht besteed. Volgens mij een gemiste kans. Wat vindt U?
Ondernemend onderwijs heeft de afgelopen 7 jaar een hoge vlucht genomen. Mede gestimuleerd door de overheid zijn steeds meer opleidingen aandacht gaan besteden aan het thema “ondernemen”. De beroepspraktijk vraagt steeds meer om ondernemende medewerkers. Dus ook aan ondernemend gedrag wordt steeds meer aandacht besteed in het curriculum.
Passie is het woord dat veel wordt gebruikt rond ondernemerschap, het is een modewoord geworden. Veel opleidingen baseren hun onderwijs over ondernemen op het begrip passie. En terecht, want daarmee begint ondernemend gedrag. Het proces van ondernemen staat vervolgens centraal. De docent begeleidt, geeft geen oordeel over het idee en bekijkt of het ondernemingsplan is geschreven.
Passie is niet genoeg
Passie is de belangrijkste mindset voor ondernemend onderwijs. Maar het is niet genoeg. Met enthousiasme alleen kom je een heel eind maar loop je wel vast. Je moet ook kennis hebben en over de juiste vaardigheden beschikken. En als je eenmaal een eigen bedrijf hebt of als je een medewerker bent dan moet je wel over een strategie hebben die tot resultaat leidt.
Het besef dat kennis, vaardigheden en strategie bepalend zijn voor je succes is iets dat ook door veel [startende] ondernemers onvoldoende herkend wordt. Niet voor niets stopt de helft van de startende ondernemers weer na 2 jaar! Uit elk onderzoek blijkt dat de slaagkans van de onderneming stijgt naarmate de ondernemer beter is voorbereid. Waarom zou dat voor ondernemend onderwijs anders zijn?
Kansen zien, kansen benutten
Veel mensen gebruiken de term “kansen zien en kansen benutten” als definitie van ondernemerschap. Het is een mooie definitie omdat het visie koppelt aan actie en tegelijk aan resultaat. Beide zijden van de medaille worden er mee benoemt.
Ondernemend onderwijs moet daarom gebaseerd zijn op beide zijde van de medaille. Het begint met een ondernemend idee. Daar voeg je als docent kennis aan toe, op het moment dat het nodig is. De student verkent en ontwikkelt zijn vaardigheden. Hij gaat aan de slag om zijn idee te realiseren.
Elk resultaat is een succes
Elk resultaat van al deze inspanning is een succes. Ook als het mis gaat, als het beoogde resultaat niet wordt behaald. Daar leer je van, niet alleen als student maar ook als ondernemer. Maar juist de evaluatie van het resultaat is een leermoment: wat gaat goed en wat moet de volgende keer beter?
Het beoordelen van het resultaat en het leren van goede en minder goede acties, dat zijn essentiële onderdelen van ondernemend onderwijs. Alleen het proces begeleiden is daarom niet voldoende. Het behalen van resultaat maakt het verschil tussen spelen en onderwijs.
Wat vindt u?
Zonder de beoordeling van het resultaat van een ondernemende activiteit is er geen leereffect. Dat doet me denken aan het gezegde: ‘Als je niet weet waar je naar toe gaat, kom je er altijd’. Misschien is toch een nuancering op zijn plaats: ontdekken waar je kansen liggen is ondernemend, ook als dat niet tot mislukking leidt. Leren om te falen, is dat niet een zinvolle toevoeging? Als het gaat om de ontwikkeling van ondernemerschap binnen een onderwijsomgeving, eind augustus komt het boek van Wim Rutgers en mij over dit thema uit, vind ik dat docenten rolmodellen moeten zijn voor studenten. Zij moeten passie overdragen, moeten zelf geloven in ondernemendheid en dat in hun lessen laten zien. Zeker, ‘procesbegeleiding’ is gemakkelijker, maar gooien we zo het kind met het badwater weg?
André Weber
Arnhem
voormalig docent aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
Faculteit Economie & Management
Commerciële opleiding, Opleiding Communicatie, Small Business & Retailmanagement
extern begeleider Student Companies Jong Ondernemen Nederland
Wat een goed geluid! En helemaal eens met het perspectief dat wordt geboden. En dan met name op het onderdeel strategie. Wat levert een begrip als passie (of vaardigheden en kennis) op is ook mijn automatische eerste gedachte. Oftewel, met welk doel zet ik deze elementen in. Natuurlijk is plezier, inspiratie, teamgeest, verbinding etc. belangrijk. Echter in de evaluatie van dit alles blijft het vaak stil. Vaak verzanden deze intenties in een bepaalde mate van frustratie cq teleurstelling. Frustratie omdat het een noodzakelijke focus mist in hetgeen dit de organisatie en klant gaat brengen. Passie, maar ook kennis en vaardigheden zijn middelen om een doel te bereiken. En niet een doel op zich. Daarnaast is het essentieel het effect van dit middel te specificeren.
Dat wij in Nederland nog veel te veel op gedragselementen zijn gefocust en te weinig op het resultaat dat wordt beoogd, vind ik typerend voor het huidige denken.
Kortom: ik juich dit perspectief toe en zou zeggen – zorg ervoor dat het resultaat van het gedrag helder is gemaakt. En koppel dit resultaat aan de organisatiedoelstellingen. Indien wij in staat zijn professionals concreet te maken welk resultaat wordt beoogd, weet ik zeker dat zij in staat zijn de vaardigheden hierbij te vinden die een daadwerkelijk waarde achterlaten. En voilà er ontstaat passie, teamgeest etc etc. En anders helpen ‘wij’ hen daarbij.
Dus ja, passie is een belangrijk onderdeel voor het bereiken van een ondernemend onderwijs. Je dient dit echter wel te koppelen aan wat dit concreet moet opleveren. Alleen dan is een grondige evaluatie mogelijk en zijn wij in staat te leren!