Onderwijs wil steeds ondernemender worden. Dat staat in steeds meer beleidsvisies en imagebrochures van opleidingen. Docenten en managers hoeven nog maar één ding te doen: op een ondernemende manier lesgeven. Maar hoe doe je dat in de praktijk? Hoe geef je invulling aan ondernemend onderwijs, hoe boei je je studenten? Vijf typen ondernemende werkvormen bieden uitdagende mogelijkheden.
Over de noodzaak voor ondernemend onderwijs bestaat langzamerhand brede consensus. Het besef dat van de studenten van vandaag ondernemend gedrag wordt verwacht is alom aanwezig. Ook studenten beseffen dat ze zich ondernemend moeten opstellen als medewerker. Grote kans dat ze als zelfstandige aan de slag moeten.
De praktische vertaling naar het onderwijs is voor veel opleidingen een zoektocht. Binnen het mbo bieden de keuzedelen Ondernemend Gedrag en Ondernemerschap een kader. De invulling is aan de opleidingen zelf.
Kenmerken van ondernemend onderwijs
Ondernemend onderwijs heeft de volgende uitgangspunten:
- Aansluiting bij actuele ontwikkelingen. De 21st century skills en maatschappelijke ontwikkelingen zijn hiervan een onderdeel.
- Toegevoegde waarde voor de student moet zichtbaar zijn. Zo motiveer je de student.
- Betrek de buitenwereld er bij.
- De student zit aan het stuur. Zo motiveer je hem ook.
Als docent of docententeam kan je deze uitgangspunten vertalen naar je lesprogramma. Ondernemende werkvormen vormen hierbij een middel. Door de buitenwereld een actieve rol te geven maak je de verbinding met de beroepspraktijk. Ga uit van de motivatie van de student en zet hem zo veel mogelijk aan het stuur. Kauw niet te veel voor, maar laat hem puzzelen, doen, fouten maken en leren.
Vijf typen ondernemende werkvormen
Er zijn veel werkvormen voor ondernemend onderwijs. Wij hebben ze ingedeeld naar de leerstijlen van Kolb.
Ervaren en voelen
- Een circuit met verschillende oefeningen uitzetten
- Leersituaties met acteurs of liever met echte klanten
Reflectie en observeren
- Een demonstratie geven of laten geven
- Een gastles door een ondernemer
- Een gesprek in tweetallen naar aanleiding van een video
- Een debat houden
Kennis verwerven
- Flipping the Classroom
- Klassikale instructie
- Ondersteuning met boeken of een onlineomgeving als bron
Actief experimenteren
- Een ontdekkopdracht. Deze mag fout gaan! Daarna just-in-time oplossingsmogelijkheden aanbieden.
- Een onderzoeksopdracht uitvoeren
Integratie van verschillende leerstijlen
- Project
- Studentbedrijf
- Verbeteringsvoorstel voor stagebedrijf
- Business Model Canvas
De rol van de buitenwereld
Bij ondernemend onderwijs heeft de buitenwereld een actieve bijdrage. Veel scholen halen de buitenwereld naar de school, bijvoorbeeld door ondernemers in de school uit te nodigen. Voor studenten is het echter veel stimulerender om de school uit te gaan en de buitenwereld in te gaan. Dat voelt veel “echter”.
Helaas bestaat “de” buitenwereld niet. Dat wil zeggen: de buitenwereld verschilt per opleidingsrichting. Ondernemend gedrag in de zorg bijvoorbeeld verschilt sterk van ondernemend gedrag bij handelsopleidingen. De intrinsieke motivatie van studenten zorg ligt op het gebied van zorg bieden, die van handelsopleidingen ligt op het gebied van verkopen en winst maken.
De rollen van de docent
Als docent heb je meerdere rollen bij ondernemend onderwijs. Allereest als deskundige op het gebied van ondernemend gedrag en ondernemerschap. Daar zijn goede methodes voor. De tweede rol is het voorleven. Wanneer je ondernemend gedrag van je student verwacht, moet het je natuurlijk ook zelf vertonen!
Daarbij komt het verbinden van ondernemend onderwijs met het beroepenveld. Hier komen houding, kennis en vaardigheden bij elkaar. De integratie hiervan is misschien wel de belangrijkste rol van de docent.
In deze blog heb ik een aantal ondernemende werkvormen genoemd die goed en inspirerend werken. Ik ben benieuwd naar andere ervaringen. Deel hieronder jouw ervaringen en geef ons jouw tips!
