Veranderingen in het onderwijs leiden meestal tot hogere structurele kosten of extra tijdsinvesteringen. Daarom zijn veel managers en docenten huiverig om weer iets nieuws op te pakken. Ook naar ondernemend onderwijs wordt regelmatig op deze manier gekeken. En dat is zonde, wat als je het goed aanpakt vergt ondernemend onderwijs geen extra budget. Maar dan moet je het wel handig aanpakken.
Over de noodzaak van ondernemend onderwijs is iedereen het inmiddels wel eens. De studenten vragen er om. En de samenleving verwacht van het onderwijs dat zij hun studenten voorbereidt om als ondernemende medewerker verantwoordelijkheid te nemen. Veel mensen worden ZZP-er of ondernemer, omdat het kan of omdat het moet.
Veel scholen worstelen met de implementatie van ondernemend onderwijs. Vanaf het schooljaar 2016 – 2017 zijn er exameneisen op dit gebied. Het HBO biedt opleidingen. Het MBO biedt keuzedelen. Maar hoe doe je het? En hoe doe je het tegen beperkte kosten?
Uit ons onderzoek “Ondernemend Onderwijs op het kantelpunt” hebben wij een aantal best practices op het gebied van inrichting en kosten gedestilleerd.
Opleiding van docenten
Docenten dragen het onderwijs: zij verzorgen het onderwijs en maken de verbinding met de beroepspraktijk. Ons onderzoek toont aan dat dit voor ondernemend onderwijs bij uitstek geldt. Tegelijkertijd geven studenten èn docenten aan dat er grote behoefte is aan versterking van het vakmanschap van de docenten op dit gebied.
Voor de ondersteuning van docenten zijn gerichte trainingen beschikbaar. De ervaring is dat het het beste werkt als docenten in teamverband werken aan dit thema. In bijvoorbeeld vier dagdelen gaan ze aan de slag om ondernemend onderwijs gezamenlijk vorm te geven. Deze samenwerking werkt inspirerend en het levert concrete resultaten op.
Binnen de bestaande scholingsbudgetten is er ruimte voor de opleiding van docenten. Door deze beschikbare budgetten in te zetten is geen extra investering nodig. En de opbrengst van deze scholing heeft zich inmiddels bewezen!
Hou de organisatie simpel!
De implementatie van ondernemend onderwijs vergt een solide voorbereiding en een professionele uitvoering. Lees hiervoor bijvoorbeeld de “DOE-agenda”. Er zijn grofweg drie manieren om de implementatie vorm te geven:
- Een persoon wordt kartrekker.
Het voordeel is dat hij/ zij veel ervaring verwerft en stappen kan zetten. Maar hij/ zijn staat wel alleen. Verdere uitrol en continuïteit zijn niet geborgd. Meestal leidt deze aanpak tot solitaire resultaten. De borging is een risico. De kosten zijn laag.
- Een projectgroep of stafafdeling wordt in het leven geroepen.
De grotere capaciteit is een voordeel. Hierbij is het belangrijk om de resultaten snel “in de lijn” te leggen. Vaak gebeurt dit niet optimaal, wat leidt tot interne politiek. Regelmatig is dit verbonden aan externe financiering als subsidies. De kosten zijn relatief hoog.
- Teamaanpak
Het team werkt gericht samen om ondernemend onderwijs te integreren in het curriculum. Alle docenten dragen bij, waardoor het breed gedragen wordt. Een scherpe focus en een gefaseerde aanpak leiden tot borging en resultaat. De kosten zijn laag.
In de praktijk blijkt dat de laatste aanpak, de teamaanpak, tot de beste resultaten leidt.
Onderwijs
Inrichting van de organisatie en de training van docenten zijn natuurlijk belangrijk. Maar wat betekent dit nu voor het echte werk, het lesgeven?
Belangrijk is dat de docent zich richt op de begeleiding van de student en op de verbinding met het beroepenveld. De lesmethode is daarbij ondersteunend, en niet leidend. Daarbij is het essentieel dat de lesmethode de docent inhoudelijk houvast biedt, en dat het de docent ondersteunt bij de begeleiding van de student en zijn specifieke vertaling naar de praktijk.
Via De Wereld van de Ondernemer Online ondersteunen we studenten en docenten in het leerproces. De cursus “Proeven van Ondernemerschap” is een kennismaking. De cursus “Ondernemerschap” is de voorbereiding van ZZP-ers op een eigen bedrijf. Het voordeel van online werken is dat het maatwerk biedt, flexibel is èn dat de kosten laag zijn.
En nu de praktijk!
Uit het voorgaande blijkt dat de kosten van ondernemend onderwijs laag zijn mits:
- Gekozen wordt voor een teamaanpak bij de implementatie,
- De docenten getraind worden, gefinancierd uit het scholingsbudget, en
- Gekozen wordt voor een flexibele lesmethode met lage kosten.
