Het bedenken van een idee voor een project of voor een nieuw product is vaak lastig. Laat staan als het een góed idee moet zijn, een léuk project of een níéuw product. De uitwerking van het idee bepaalt het succes. Hoe maak je van je eerste idee een succesvol idee? Dat is de vraag waar veel studenten mee worstelen bij de ondernemende keuzedelen. Ondernemers werken soms met een focusgroep. Een focusgroep biedt ook voordelen voor studenten en docenten.
Jasmijn heeft het idee voor een hondenhotel. In het kader van het keuzedeel Oriëntatie op Ondernemerschap moet ze een plan maken, en een hondenhotel is echt iets voor haar. Ze woont in een woonwijk op Kanaleneiland in Utrecht. Ze wil dagelijks 50 honden ophalen en verzorgen in haar woning. De honden kan ze uitlaten langs het kanaal, denkt ze. Als klanten dat willen kan ze ook op andere dieren als konijnen, vissen en bijvoorbeeld katten passen.
Wat doe je als docent in een dergelijk geval? Meestal praat je met de student en wijs je op de nadelen. Of, als het opgeschreven is, je geeft commentaar op de tekst. Kan Jasmijn in haar eentje wel 50 honden ophalen? Kan ze die allemaal uitlaten? Wat zullen de buren er van vinden? Zijn de inkomsten voldoende om van te kunnen leven?
Voor de student zijn kritische vragen behoorlijk confronterend, afhankelijk van de lengte van hun tenen kunnen ze zich aangevallen voelen. Vaak wordt een dergelijk gesprek niet als inspirerend of helpend ervaren, ook al is dat wel zo bedoeld. De docent voelt dat meestal ook zo. Daarom blijft het commentaar vaak oppervlakkig en vriendelijk. Je wilt je student immers niet kwetsen?
Focusgroep
Met een focusgroep kan je dit soort problemen oplossen. Dat werkt zo:
- De groep, de klas vormt de focusgroep. Bij meer dan 12 deelnemers kan je de groep beter opsplitsen en met twee groepen werken.
- Iedere student heeft een moodboard gemaakt van zijn idee. Het moodboard heeft als bedoeling dat het idee zo goed mogelijk wordt afgebeeld.
- Als docent ben je de voorzitter van de focusgroep. Je geeft geen mening over het idee en je bemoeit je niet met de inhoud van het gesprek. Je zorgt dat iedereen zijn zegje doet, en spoort stille studenten aan om te reageren.
- De ideeën van elke student worden besproken. De student die aan de beurt is legt zijn moodboard neer, stapt uit de groep en luistert op afstand. Hij of zij zegt verder niets.
Drie stappen
- De voorzitter trapt af en vraagt alle deelnemers op te schrijven wat hij of zij goed vindt. Als iedereen dat gedaan heeft vertelt iedereen wat hij goed vindt, en waarom.
- Vervolgens vraagt de voorzitter om op te schrijven wat niet goed is. Als iedereen dat gedaan heeft vertelt iedereen wat niet goed is, en waarom. Als iets niet duidelijk is vraagt de voorzitter door.
- Tot slot vraagt de voorzitter op te schrijven wat niet duidelijk is. Als dat gedaan is worden deze vraagtekens besproken. Ook hier geldt: als iets niet duidelijk is vraagt de voorzitter door.
- Tijdens deze drie ronden luistert de student wiens moodboard het betreft zonder te reageren.
- Na afloop reageert de student op de opmerkingen.
Een paar praktische tips:
- Alles mag gezegd worden, mits het respectvol is.
- Voorkom persoonlijke opmerkingen.
- Beperk de tijd tot 15 à 20 minuten per moodboard.
- Doe niet meer dan drie sessies per keer.
Het effect
De reacties kunnen voor de student wiens moodboard het betreft behoorlijk hard zijn. Wat je vaak hoort is dat een dergelijke terugkoppeling echt raakt, dat het de hele persoon raakt. En eigenlijk is dat wat je beoogt: dat het commentaar binnenkomt en effect heeft.
In sommige groepen speelt sociale druk een grote rol. Studenten kunnen zich dan niet vrij voelen om hun idee te presenteren of om commentaar te leveren. In die situaties is het handig om moodboards te bespreken van studenten die niet aanwezig zijn. Dat is weliswaar minder effectief, maar de kans op oprechte terugkoppeling is dan het grootst.
Van een focusgroep krijgt een student eerlijke feedback. Ook voor jou reden om het eens uit te proberen?
