Beelden van ondernemen

“Ondernemen” is een woord dat vaak gebruikt wordt. Maar wat nu precies verstaan wordt met ondernemen blijft vaak onduidelijk. De een denkt bij ondernemen aan een groot bedrijf, de ander denkt aan een kleine of startende ondernemer. De beelden van ondernemen verschillen per persoon. Dat zijn werelden van verschil!

Welk beeld moet je toepassen bij onderwijs op het gebied van ondernemen en ondernemend gedrag? Wat is hierbij de grootste valkuil?

Het woord “ondernemen” roept bij verschillende mensen erg verschillende beelden op. De een denkt aan een groot bedrijf zoals Ikea of Facebook: succesvolle, omvangrijke bedrijven met grote omzet en dito winsten. De ander denkt aan een ZZP-er, die zijn talenten benut. En weer een ander denkt aan nep-ZZP-ers, die pakjes wegbrengen voor bijvoorbeeld Deliveroo tegen een hongerloontje.

De beelden zijn samengesteld uit verschillende ervaringen, belangstelling, informatie en onderliggende gevoelswaarden. Om studenten goed les te kunnen geven op het gebied van ondernemerschap en ondernemend gedrag is het belangrijk een helder, expliciet en gemeenschappelijk beeld te hebben over wat je daaronder verstaat.

Klein versus groot

Werkzaamheden
In de basis zijn de werkzaamheden van grote en kleine ondernemers gelijk. Élke ondernemer is zowel:
• Producent/ ontwikkelaar,
• Marketeer/ verkoper,
• Financieel planner/ administrateur, als
• Organisator/ leidinggevende.

De omvang van het bedrijf bepaalt waar de meeste aandacht ligt.

Klein bedrijf
Bij een klein bedrijf, een kleine winkelier of een ZZP-er, moet de ondernemer actief zijn op alle gebieden, hij heeft immers geen personeel. Hij is de spin in zijn web. Dat betekent niet dat hij alles zelf moet doen, in tegendeel. Hij besteedt specialistische werkzaamheden uit aan bijvoorbeeld een boekhouder, een webbouwer of een vormgever.

De kleine ondernemer staat dicht op de operatie. Zijn relatie met zijn producten, zijn markt en zijn klanten, de linkerkant van bovenstaand model, is sterk ontwikkeld. Dat is ook een bron voor zijn creativiteit. Netwerken is een belangrijke competentie. Zijn persoon is een belangrijk onderdeel van zijn marketing.

Groot bedrijf
Bij een groot bedrijf, met meerdere werknemers en mogelijk meerdere locaties, kan de ondernemer niet meer alles zelf doen. Hij heeft taken uitbesteed aan werknemers. Voor een ondernemer in een groot bedrijf worden de managementtaken belangrijker. De aandacht ligt meer op leiding geven, sturen en op financieel beheer. Dit is het financiële en organisatorische gedeelte, de rechterkant van bovenstaand model.

De ondernemer bij een groot bedrijf staat verder weg van de dagelijkse operatie. Hij geeft er leiding aan, via zijn personeel en/ of via zijn managementteam. Leiding geven en sturen zijn de belangrijkste taken, hij is vooral een manager. Marketing wordt verzorgd door zijn medewerkers van de afdeling marketing.

Ondernemerschap in het onderwijs

Welk beeld hanteer je bij onderwijs op het gebied van ondernemerschap? Veel opleidingen redeneren traditioneel vanuit het grootbedrijf. Veel onderwijsmethoden zijn hier ook op gebaseerd. Helaas sla je hiermee de plank volledig mis bij ondernemen als ZZP-er in andere beroepsrichtingen, zoals bijvoorbeeld de zorg, technische en creatieve beroepen.

Voor een goed begrip van en een goede basis voor ondernemerschap is het essentieel om les te geven vanuit het beeld van de ZZP-er en kleine ondernemer. Het keuzedeel Ondernemerschap mbo kiest juist daarom de ZZP-er als vertrekpunt.

Dat heeft grote gevolgen voor de lesopzet. Alle aspecten van ondernemerschap moeten behandeld worden, tot op zeker niveau. Twee onderwerpen vragen om veel diepere uitwerking: marketing en het onderhouden van klantrelaties. Dit geldt voor ondernemerschap in alle opleidingen.

Valkuil

De grootste valkuil bij onderwijs op het gebied van ondernemerschap is het onderdeel financiën. Studenten moeten de basisbegrippen van financiën kennen, zoals afschrijven, begroten en de exploitatierekening.

Veel docenten met een economische achtergrond gaan veel dieper in op het financiële gedeelte dan het keuzedeel vraagt. Studenten hoeven geen complexe berekeningen te maken of te boekhouden. Zij moeten hun boekhouder op deze gebieden begrijpen.

Door te diep in te gaan op het financiële gedeelte ontstaat een verkeerd beeld van ondernemen, en raken kansrijke studenten zelfs gedemotiveerd. Focus daarom op marketing en klantrelaties, en zorg voor een basisbegrip van financiën. De rest is voor de boekhouder.

Meer weten?

De Kern van Ondernemen is een complete methode die alle aspecten van ondernemen behandeld. De bijbehorende docentenhandleiding bevat presentaties van de stof.
Wie niet kiest wordt niet gekozen is een aanvulling gericht op marketing en promotie, op een moderne en actuele manier.