Let op het examineren! - De Wereld van de Ondernemer

Datum 17 februari 2021

Over het examineren van keuzedelen circuleren veel verhalen. De een vind het lastig, de ander vindt het te veel tijd kosten, weer een ander vraagt zich af waar hij de examens vandaan moet halen. Er zijn ook opleidingen die helemaal niet examineren. Regelmatig wordt Corona als argument gebruikt om zelfs niet te examineren. Maar dat is helemaal niet nodig! In deze blog en in de links naar de F.A.Q.’s vind je veel praktisch informatie.

Over het examineren van keuzedelen bestaan veel misverstanden. Zo zouden keuzedelen lastig te examineren zijn, en zou het examen een bijzonder tijdrovend proces zijn. In Corona-tijd is het daarom niet mogelijk aan deze eisen te voldoen, zo wordt wel gezegd.

Niets is minder waar. Het examineren verloopt net als alle andere examens. En als je het praktisch doet, kost het zowel de student als de docent helemaal niet veel moeite. Hierna volgen een aantal tips om praktisch te examineren in Corona-tijd. Via de links naar de F.A.Q.’s vind je meer waardevolle informatie. Deze staan aan het eind van deze blog.

Examineren moet

Het resultaat van de keuzedelen telt vanaf cohort 2020 mee in de zak-slaagbeslissing. In totaal nemen niveau 3 en 4 studenten deel aan 720 SBU aan keuzedelen. Het gemiddelde cijfer moet minimaal 5,50 zijn. Een vier mag gecompenseerd worden met twee zevens of een acht. Lager dan een 4 mag niet.

Voor oudere cohorten kunnen scholen in de huidige Corona-tijd kiezen de keuzedelen niet te examineren. Dit betekent dat er dan ook geen resultaat komt op het diploma. Dit heeft gevolgen voor een eventuele vervolgopleiding van een student maar is vooral niet motiverend! Examineren is daarom een belangrijke manier om een keuzedeel voor de student extra zinvol te laten zijn.

Koop een goed examen

Dat je een goed examen moet inkopen lijkt een open deur. Maar dat is niet zo. Want er worden verschillende soorten examens aangeboden: kaderexamens en specifieke examens. De keuze van het soort examen bepaalt ook hoeveel werk je aan het examen hebt.

Kaderexamens zijn te vergelijken met een huls: je koopt de structuur en je moet als docent de opdracht zelf nog bedenken en toevoegen. Aan een kaderexamen heb je dus nog veel werk.

Het is handiger specifieke examens te kopen. Deze zijn klaar om gebruikt te worden. Ze bevatten de instructie voor de student, de opdracht en de instructie voor de beoordelaar.

Voor de ondernemende keuzedelen bieden wij verschillende examens. Deze vind je hier.

Portfolio als examen?

Het is mogelijk om de studenten een portfolio te laten maken, en deze bij wijze van examen te beoordelen. In onze methodes is daarvoor ook een checklist opgenomen. Het beoordelen van een portfolio is echter bewerkelijk, en vergt relatief veel tijd. Vanwege de Corona heb je als docent al veel extra werk. Overweeg daarom of een portfolio een goed exameninstrument is dat bij jou past.

Aan het beoordelen van een portfolio is een grote valkuil verbonden. Veel docenten hebben de neiging verbeteringen aan te brengen en/of om studenten uit te leggen hoe het beter kan. Zo wordt een portfolio-examen een tijdrovend proces.

Feedback geven past bij een ontwikkelingsgerichte toets, niet bij een examen.

Kennistoets ja of nee?

Veel examens bestaan uit zowel een kennistoets als uit een proeve. Over het afnemen van de kennistoets bestaan veel meningen. De ene docent hecht eraan, de andere docent niet. Na jaren ervaring met de keuzedelen is onze conclusie dat je het beste wel een kennistoets kunt afnemen.

Het meest praktisch is om de kennistoets als voorwaardelijke toets af te nemen. Daarmee garandeer je een minimum kennisniveau bij de studenten. Alleen bij een voldoende voor de kennistoets mag de student aan de proeve deelnemen. Daarmee maak je de kennistoets een nuttig onderdeel van je onderwijs.

Kennistoetsen zijn grotendeels multiple choice en hebben een antwoordmodel. Ze zijn dus eenvoudig af te nemen.

Ondernemerschap mbo

Het keuzedeel ondernemerschap mbo is met 480 sbu omvangrijker dan gemiddeld. Ook het examen is groter: het bestaat uit 6 delen. Om het resultaat van het keuzedeel te vergroten en het examen eenvoudiger te maken is het handig het examen in twee delen af te nemen.

Ongeveer halverwege de lessencyclus kan de kennistoets worden afgenomen. Ook het ondernemingsplan en de SWOT-analyse kunnen dan geëxamineerd worden. Op die manier leg je een goede inhoudelijke bodem voor het tweede deel van het examen.

Aan het eind van de lessencyclus kunnen de overige delen van het examen worden afgenomen. Omdat het ondernemingsplan al is geëxamineerd hoef je je dan alleen te richten op de (kleinere) proeves en de pitch.

Presentaties

Een veel gehoorde opmerking gaat over de tijdsbelasting. Dat is niet exclusief voor keuzedelen, dat gaat over elk examen. Slim plannen vermindert de tijdsbelasting.

In de huidige omstandigheden zijn er drie mogelijkheden om studenten presentaties te laten verzorgen:

Life, in de klas. Nog steeds een goede manier, levensecht maar alleen mogelijk voor opleidingen die fysiek les geven.
Life, online. Dit is een praktische methode, minder levensecht en helaas sterk afhankelijk van de netwerkverbinding. Mijns inziens de minst aantrekkelijke optie.
Digitaal opgenomen. Dit is voor zowel de student als de docent een praktische methode. Als de student niet tevreden is met het resultaat van de film kan hij het proberen te verbeteren, voor dat hij het instuurt. Een extra leerervaring! Als docent kan je de opname beoordelen op het moment dat je het beste schikt. Wat mij betreft het beste alternatief voor een life-presentatie.

Ook hier is sprake van een valkuil. Het examen is een beoordeling. Stap niet in de valkuil om het examen na te bespreken en antwoorden te verbeteren of toe te lichten. De student staat er niet voor open, het kost veel tijd en het is niet de bedoeling bij een kwalificerend examen.