Steeds meer opleidingen kiezen ervoor om examens in te kopen. Dat kán een goede mogelijkheid zijn. Maar de keuze van een kaderexamen in plaats van een maatwerkexamen leidt vaak tot veel extra werk voor de docent, en tot hogere kosten. In deze blog aandacht voor het inkopen van examens en een belangrijke tip.
Veel opleidingen overwegen om examens in te kopen. De gedachte hierachter is dat de docenten dan geen examens zelf meer hoeven maken, wat kosten-effectiever is. Ook de minister stimuleert het inkopen van examens, vanuit de gedachte dat ingekochte examens tot hogere kwaliteit kunnen leiden.
Examenleveranciers spelen hier op in en bieden twee soorten examens aan: kaderexamens en maatwerk-examens.
Kaderexamens en maatwerkexamens
Kaderexamens zijn algemene examens. Deze bevatten een beschrijving voor de student, een beschrijving voor de beoordelaar en een algemeen beoordelingsmodel. Meestal is dit beoordelingsmodel een beschrijving van de werkprocessen met een puntenverdeling. Het bevat geen opdracht voor de student, en ook geen specifieke beoordeling.
Een kaderexamen is dus feitelijk een huls. Ze zijn breed inzetbaar. De inkoopkosten zijn laag, soms worden ze zelfs gratis aangeboden. Een constructeur, bijvoorbeeld een docent, en de examencommissie moeten nog veel werk verzetten. Dat leidt tot hogere kosten, die vaak niet zichtbaar zijn omdat ze als loonkosten worden beschouwd.
Maatwerkexamens zijn, zoals de naam al suggereert, toegeschreven op een kerntaak in de specifieke beroepscontext. Het bevat een specifieke opdracht voor de student, een beschrijving voor de student en voor de beoordelaar en een maatwerk beoordelingsmodel.
Een maatwerkexamen is een volledig examen, dat aansluit bij de specifieke opleiding. De kosten van maatwerkexamens variëren meestal tussen € 10,= en € 50,= ; dit zijn inkoopkosten.
Wat betekent dit in de praktijk?
Een praktijkvoorbeeld
De kerntaak “leiding geven” komt in meerdere opleidingen voor, bijvoorbeeld bij de opleiding Zorg en bij de opleiding Horeca. Dan kan je denken: dan kopen we één examen in dat we allemaal gebruiken. Dat is goedkoper en we kunnen standaardiseren.
Bij de voorbereiding op het examen komen de problemen naar voren. Het kaderexamen is een lege huls die nog gevuld moet worden. De docent/constructeur moet het ingekochte examen aanvullen met een examenopdracht voor de student die aansluit bij de beroepstaken van zijn opleiding. Daarbij gebruikt hij woorden en begrippen die passen binnen zijn specifieke beroepspraktijk.
Bij de uitvoering van het examen let de beoordelaar op het handelen vanuit de specifieke beroepscontext. De cultuur van het beroep en de daarbij behorende beleving zijn een weerslag van het beroep. In de horeca wordt onder druk gewerkt, en (daardoor) directief leiding gegeven. In de zorg daarentegen is autonomie, aandacht en acceptatie leidend.
De beroepstaken van de opleidingen verschillen. De uitwerking van de examenopdracht en de afname van het examen zijn dus totaal verschillend, ondanks dat “het examen is ingekocht”.
Uit dit voorbeeld wordt duidelijk dat een kaderexamen geen optimale oplossing is.
Een belangrijke tip!
Als je overweegt om een examen in te kopen kijk dan eerst of er maatwerkexamens beschikbaar zijn.
Is dat het geval onderhandel met de leverancier over de prijs, en met het management over de aanschaf. Een belangrijk argument daarbij is dat de kosten van een maatwerkexamen hoger lijken, maar dat niet zijn vanwege de verborgen constructiekosten van een kaderexamen.
Is geen maatwerkexamen beschikbaar overweeg dan een kaderexamen aan te schaffen, en deze te bewerken naar je specifieke opleiding. Onderhandel scherp over de prijs, want je moet zelf nog zeer veel werk verzetten!
Hou daarbij altijd in gedachten: met een maatwerkexamen ben je klaar, met een kaderexamen moet je aan de slag!
