Wat kunnen we leren van de ondernemers die wij sinds 2003 hebben begeleid? Samen met ROC Aventus hebben we onderzocht hoe het ondernemers is vergaan die minimaal 5 jaar geleden zijn gestart. Bij de analyse van de resultaten sprongen drie thema’s in het oog. Thema’s die perfect toepasbaar zijn bij onderwijs over ondernemen.
Hoe gaat het met de ondernemers die wij sinds 2003 hebben begeleid? Zijn ze succesvol? Verdienen ze voldoende om van te kunnen leven? Of zijn ze alweer gestopt met hun bedrijf? Deze vragen vormden de basis van een onderzoek dat we enige jaren geleden hebben uitgevoerd in samenwerking met ROC Aventus.
De ondernemers die bevraagd werden waren vijf jaar of langer geleden gestart met hun bedrijf. Ruim 90% was nog steeds ondernemer. Een opvallend resultaat, want gemiddeld stopt 50% van de ondernemers na zo’n twee jaar. Bij de analyse van de resultaten sprongen drie thema’s in het oog, praktische thema’s die de basis vormen voor succesvol ondernemen.
Deze thema’s zijn een perfecte basis voor onderwijs op het gebied van ondernemerschap.
Vakmanschap
Goed ontwikkeld vakmanschap blijkt de eerste pijler van succesvol ondernemen. Goed zijn in je vak, kennis van je product, je klant begrijpen èn kunnen binden. Bij voorkeur ook enige jaren ervaring met de nodige ups-and-downs.
Dit lijkt een open deur, maar is het niet. Veel startende ondernemers starten ook een tweede carrière met een nieuw vak. Omdat ze zich het nieuwe beroep moeten eigen maken gaan ze door een leercurve. Dat kost tijd en onvermijdelijk ook geld. Als de sprong tussen het oude en nieuwe vak te groot wordt is stoppen onvermijdelijk.
Noodzakelijke kennis
Hierbij gaat het om de noodzakelijke kennis van het ondernemen. Wat komt er kijken bij het opzetten en voeren van een bedrijf? Die kennis is breed en niet diep. Het gaat niet over boekhouden, maar wel over het aansturen en begrijpen van je boekhouder.
Het meest voorkomende struikelblok is het opbouwen van een klantenkring. Iedere ondernemer loopt wel eens tegen een klant aan. Maar hoe zorg je dat je een klantenkring opbouwt die tot een gestage en stabiele stroom opdrachten leidt? Kennis en ervaring met moderne marketing en social media spelen een doorslaggevende rol.
Ondernemend gedrag
Het ondernemende gedrag van de ondernemer vormt de sleutel tot het succes. Daarbij gaat het om focus en om doorzetten.
Veel ondernemers leggen de lat te laag. Het gaat niet (alleen) om de opdracht van vandaag, maar om het uitbouwen van een stabiel bedrijf. Wat doe ik wel, wat doe ik niet? Een besluit is ook echt een besluit, van je beslissing wijk je niet af! Het opbouwen van een klantenkring is een langdurig proces, dus doorzetten is belangrijk.
Opvallend, maar niet toevallig
Meer dan 90% van de ondernemers die we begeleid hebben is na meer dan vijf jaar nog steeds ondernemer. Dat is opvallend, maar niet toevallig. Het is niet zo dat wij een toverstok hebben en elke startende ondernemer kunnen omtoveren tot een succesvolle ondernemer.
Het geheim van de smid ligt op het gebied van begeleiding. Door de startende ondernemer intensief te begeleiden, in de rol van ondernemer te zetten, door kritisch mee en zo nu en dan tegen te denken krijgen zijn plannen steeds scherper vorm. Door gerichte ervaring op te bouwen worden de plannen in een vroeg stadium steeds realistischer.
Op deze manier ervaart de starter wat het is om ondernemer te zijn. Hij kan inschatten of zijn plannen voldoende realistisch zijn om daar de rest van zijn leven de kost mee te verdienen.
Voor sommigen blijkt al snel dat dit niet zo is. Dat is het moment dat de starter besluit te stoppen. Aanvankelijk leidt dit tot teleurstelling, maar al gauw breekt het realisme door: het scheelt veel tijd en geld. De starters die na deze fase doorgaan doen dat met een solide basis en blijken ook echt succesvol te zijn.
De betekenis voor het onderwijs
De drie pijlers zijn opvallend goed toepasbaar in het onderwijs. Het ontwikkelen van valmanschap is de essentie van het mbo-onderwijs, misschien wat minder in het hbo-onderwijs.
Kennis van ondernemerschap kunnen mbo-studenten opdoen bij de keuzedelen “oriëntatie op ondernemerschap” en “ondernemerschap mbo”. Ook binnen het hbo zijn er mogelijkheden, bijvoorbeeld via minor-opleidingen.
De docent kan een cruciale rol spelen bij de ontwikkeling van ondernemend gedrag door de student. Hij verbindt die persoonlijke ontwikkeling met de toekomstige beroepspraktijk.
Ik ben zelf net ook gestart met een onderneming. Ik merk dat ik soms wat achterloop op een aantal gebieden en denk dat ik binnenkort ga starten met een cursus ondernemen voor een twee jaar.